Plateletten zengin plazma (platelet rich plasma – PRP) tam kanın santrifüj edilmesi ile elde edilen ve tam kandan daha yüksek konsantrasyonda platelet (kan pulcukları) içeren plazma komponentidir. İçeriğinde çok sayıda büyüme faktörü bulundurması çeşitli kas iskelet sistemi hastalıklarının tedavisinde PRP enjeksiyonlarının kullanımını getirmiştir.
İyileşme sürecine etkisi olduğu düşünülen büyüme faktörlerinin, lezyon yerine lokal olarak enjekte edilerek tendon ve kıkırdak doku rejenerasyonunu arttırıcı etkisi ile tedavide kullanılabilir.
PRP HANGİ HASTALIKLARDA UYGULANABİLİR?
Kas iskelet sistemi hastalıklarında PRP enjeksiyonlarının kullanım alanları kronik tendinopatiler, osteoartit, akut ve kronik ligament/kas yaralanmaları ve intraoperatif kırık ve tendon tamiri uygulamalarıdır. Şu an için literatürde en iyi kanıt düzeyi kronik refrakter entezopatilerin ve osteoartrit tedavisindeki uygulamalardır. Akut durumlarda faydaları hakkında henüz yetersiz literatür bilgisi olsa da, özellikle profesyonel atletlerde akut ligamantöz ve kas yaralanmalarında spora geri dönüş süresini azalttığına inanılarak kullanımı giderek artmaktadır.
ENJEKSİYON SONRASI DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER NELERDİR?
Enjeksiyon sonrası 24-48 saat süre ile hastanın lokal inflamatuvar yanıta bağlı aşırı ağrısı olursa enjeksiyon bölgesine buz uygulaması ve elevasyon yapılmalıdır.
Asetaminofen ve narkotik analjezikler ağrıya karşı kullanılırken, NSAİİ’lar kullanılmamalıdır. NSAİİ’ların prostaglandin yolağını inhibe ederek, büyüme faktörlerinin stimule edeceği faydalı etkileri engelleyebileceği düşünülmektedir.
PRP tedavisi sonrasında ilk gün banyo yapılmaması ve güneşten korunmak da tavsiye edilir.
PRP SONRASI EGZERSİZ YAPALIM MI?
PRP sonrası uygulanacak egzersiz programı önemlidir. Erken dönemde oluşacak ağrılı duruma karşı iki gün istirahat sonrası tolerans sınırında eklem hareket açıklığı egzersizleri başlanmalıdır. Takiben germe egzersizleri ve iki ile üçüncü hafta içerisinde egzentrik güçlendirme egzersizleri programa dahil edilmelidir ve 4-6 haftalık egzersiz programı sonrası hastanın yapılacak kontrol muayenesinde ihtiyaç halinde ek enjeksiyonlar önerilebilmektedir.
PRP’ NİN YAN ETKİLERİ VAR MI?
PRP tedavisinin uygulandığı alanda enjeksiyonun yapıldığı yerlerde ufak şişlikler, ağrı ve morarma olabilir. Enjeksiyon sonrasında enfeksiyon görülebilir. Enfeksiyona yol açmamak için tedavinin yapıldığı bölgenin steril olmasına özen gösterilmesi gerekir. Ancak bu yan etkiler çok sık görülmez.
PRP KİMLER İÇİN UYGUN DEĞİLDİR?
Kan sulandırıcı ilaç kullananlar, kanser öyküsü bulunanlar, çeşitli kan hastalıklarına sahip olanlar, PRP yapılacak bölgede infeksiyon ya da iltihap olanlar, hamile ve emziren kadınların PRP yaptırması uyun değildir.
Ayrıca sistemik steroid veya immunupresif ilaç alanlarda, son 6 hafta içersinde lezyon yerine steroid enjeksiyonu yapılanlarda ve NSAİİ kullananlarda PRP enjeksiyonları tercih edilmemektedir.
PRP UYGULAMA SIKLIĞI NEDİR?
PRP seansları genellikle 2 hafta aralıklarla uygulanır. Kişinin ihtiyacına ve hastalığına göre ortalama 3-8 seans olacak şekilde planlanır.
Seanslar tamamlandıktan sonra yılda 1-2 kez olmak üzere enjeksiyonlara devam edilebilir.